Chúa Nhật XXII Thường Niên B

CHÚA NHẬT XXII MÙA THƯỜNG NIÊN.

Ngày 01/9/2024

Thánh vịnh tuần II.

Giáo xứ Tam Thành và Giáo họ Tam Lộc Chầu Thánh Thể.

 GIÁO HUẤN SỐ 39

NHỮNG DẤU HIỆU CỦA SỰ THÁNH THIỆN TRONG THẾ GIỚI NGÀY NAY  

KIÊN TRÌ, NHẪN NẠI VÀ HIỀN HÒA (tiếp theo)

 “Thật không tốt việc chúng ta nhìn người khác một cách khinh mạn như những quan tòa khắc nghiệt, việc ta khống chế người khác và luôn cố tìm cách dạy bảo họ. Điều này tự nó cũng là một dạng tinh vi của bạo lực. Thánh Gioan Thánh Giá đề ra một nẻo đường khác hẳn: “Bạn hãy luôn mong muốn được mọi người dạy bảo mình, hơn là ham dạy bảo ngay cả những người bé nhỏ nhất”. Và ngài thêm lời khuyên về cách tránh xa ma quỉ: “Hãy vui mừng về điều tốt của người khác như thể là của chính bạn, hãy mong ước người khác được ưu tiên hơn bạn trong mọi sự; và bạn hãy mong muốn như vậy với cả tấm lòng. Như thế bạn sẽ vượt thắng sự dữ bằng sự tốt lành, bạn xua đuổi ma quỉ, và có được một con tim đầy niềm vui. Hãy cố gắng thực hành điều này cách riêng đối với những người mà bạn ít ưa thích nhất. Hãy nhớ rằng nếu bạn không tự rèn luyện theo cách này, bạn sẽ không đạt được đức ái thực sự hay đạt được bất cứ sự tiến bộ nào trong đức ái”. (Tông huấn Hãy Vui mừng Hoan hỉ, số 117).

PHỤNG VỤ LỜI CHÚA

 Dnl 4,1-2.6-8; Gc1,17-18.21b.22-27; Mc 7,1-8a.14-15.21-23

Bài Ðọc I: Ðnl 4, 1-2. 6-8

“Các ngươi hãy tuân giữ các giới răn và đem thực hành bằng việc làm”.

Trích sách Ðệ Nhị Luật.

Môsê nói với dân chúng rằng: “Hỡi Israel, giờ đây hãy nghe các lề luật và huấn lệnh mà ta dạy bảo các ngươi phải thực hành, để được sống và được vào chiếm hữu phần đất mà Chúa là Thiên Chúa cha ông các ngươi sẽ ban cho các ngươi. Các ngươi chớ thêm bớt điều gì trong các điều ta đã truyền, nhưng hãy tuân giữ các giới răn của Chúa là Thiên Chúa các ngươi mà ta đã truyền dạy các ngươi. Các ngươi phải tuân giữ và thực hành, vì đó là sự khôn ngoan và sáng suốt của các ngươi trước mặt muôn dân, để khi nghe nói đến tất cả các lề luật ấy, họ nói: ‘Thật, dân tộc vĩ đại này là một dân khôn ngoan và sáng suốt’. Không một dân tộc nào được các thần ở bên cạnh mình, như Chúa là Thiên Chúa chúng ta, ở bên cạnh chúng ta, khi chúng ta kêu cầu Người. Có dân tộc thời danh nào khác có lễ nghi, huấn lệnh công chính, và bộ luật như ta trình bày trước mặt các ngươi hôm nay không?”

“Vậy các ngươi hãy ý tứ và giữ mình. Trong suốt đời các ngươi đừng quên và đừng để lòng xao lãng những điều các ngươi đã thấy. Hãy dạy cho con cháu các ngươi biết các điều ấy”.

Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 14, 2-3ab. 3cd-4ab. 4c-5

Ðáp: Lạy Chúa, ai sẽ được ở trong đền tạm Chúa? (c. 1a)

Xướng: Người sống thanh liêm và thực thi công chính, và trong lòng suy nghĩ điều ngay, và lưỡi không bịa lời vu khống.

Xướng: Người không làm ác hại bạn đồng liêu, cũng không làm nhục cho ai lân cận. Người coi rẻ đứa bất nhân, nhưng kính yêu những ai tôn sợ Chúa.

Xướng: Người dẫu thề điều chi bất lợi, cũng không thay đổi, không xuất tiền đặt nợ thu lời, cũng không ăn hối lộ hại người hiền lương. Người thực thi những điều kể đó, thì muôn đời chẳng có lung lay.

 

Bài Ðọc II: Gc 1, 17-18. 21b-22. 27

“Anh em hãy thực thi lời đã nghe”.

Trích thư Thánh Giacôbê Tông đồ.

Anh em thân mến, mọi ơn lành và mọi phúc lộc hoàn hảo đều do tự trời, bởi Cha sáng láng ban xuống, nơi Người không có thay đổi và cũng không có bóng dáng sự thay đổi. Người đã muốn sinh ra chúng ta bằng lời chân thật, để chúng ta nên như của đầu mùa trong các tạo vật.

Cho nên anh em hãy khử trừ mọi thứ nhơ bẩn và lòng đầy gian ác, anh em hãy ngoan ngoãn nhận lãnh lời đã gieo trong lòng anh em, lời có sức cứu độ linh hồn anh em. Anh em hãy thực thi lời đã nghe, chứ đừng nghe suông mà lừa dối chính mình.

Lòng đạo đức trong sạch và tinh tuyền đối với Thiên Chúa Cha là: thăm viếng cô nhi quả phụ trong cơn quẫn bách, và giữ mình khỏi mọi ô uế đời này.

Ðó là lời Chúa.

Alleluia: Ga 14, 5

Alleluia, alleluia! – Chúa phán: “Thầy là đường, là sự thật và là sự sống; không ai đến được với Cha mà không qua Thầy”. – Alleluia.

 

Phúc Âm: Mc 7, 1-8a. 14-15. 21-23

“Các ngươi gác bỏ một bên các giới răn Thiên Chúa, để nắm giữ tập tục phàm nhân”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Marcô.

Khi ấy, những người biệt phái và mấy luật sĩ từ Giêrusalem tụ tập lại bên Chúa Giêsu, và họ thấy vài môn đệ Người dùng bữa với những bàn tay không tinh sạch, nghĩa là không rửa trước. Vì theo đúng tập tục của tiền nhân, những người biệt phái và mọi người Do-thái không dùng bữa mà không rửa tay trước, và ở nơi công cộng về, họ không dùng bữa mà không tắm rửa trước. Họ còn giữ nhiều tập tục khác nữa, như rửa chén, rửa bình, rửa các đồ đồng. Vậy những người biệt phái và luật sĩ hỏi Người: “Sao môn đệ ông không giữ tập tục của tiền nhân mà lại dùng bữa với những bàn tay không tinh sạch?” Người đáp: “Hỡi bọn giả hình, Isaia thật đã nói tiên tri rất chí lý về các ngươi, như lời chép rằng: ‘Dân này kính Ta ngoài môi miệng, nhưng lòng chúng ở xa Ta. Nó sùng kính Ta cách giả dối, bởi vì nó dạy những giáo lý và những luật lệ loài người’. Vì các ngươi bỏ qua các giới răn Thiên Chúa, để nắm giữ tập tục loài người”.

Và Người lại gọi dân chúng mà bảo rằng: “Hết thảy hãy nghe và hiểu rõ lời Ta. Không có gì từ bên ngoài vào trong con người mà có thể làm cho họ ra ô uế. Chỉ có những gì từ con người xuất ra, chính những cái đó mới làm cho họ ra ô uế. Vì từ bên trong, từ tâm trí người ta xuất phát những tư tưởng xấu: ngoại tình, dâm ô, giết người, trộm cắp, tham lam, độc ác, xảo trá, lăng loàn, ganh tị, vu khống, kiêu căng, ngông cuồng. Tất cả những sự xấu đó đều ở trong mà ra, và làm cho người ta ra ô uế”.

Ðó là lời Chúa.

 

SUY NIỆM I

RƯỚC CHÚA VỚI TÂM HỒN THANH SẠCH

(Hội An 1/9/2024)

Lm. Giuse Nguyễn Văn Thú

            Rửa tay trước khi ăn là việc thông thường, nhằm phòng tránh vi trùng từ tay bẩn đi theo thức ăn vào cơ thể con người. Đối với người Do Thái thời Chúa Giê-su, việc rửa tay trước khi ăn còn là một tục lệ phải giữ, diễn tả sự thanh sạch của họ trước mặt Thiên Chúa. Tuy nhiên, Chúa Giê-su tận dụng cơ hội người Pha-ri-sêu kết tội các môn đệ Chúa không giữ tập tục rửa tay, nghĩa là không thanh sạch, để nói cho mọi người biết Thiên Chúa đòi hỏi mỗi người phải có tâm hồn trong sạch, chứ không nhấn mạnh bàn tay sạch theo nghi thức. Vì thế, Chúa dùng lời ngôn sứ Isaia để cảnh tỉnh mọi người và cả chúng ta hôm nay: “Dân này kính Ta ngoài môi, ngoài miệng, còn lòng chúng thì lại xa Ta.” Trong chuỗi lời Chúa nói với chúng ta về Thánh Thể trong suốt những tuần qua, chúng ta hiểu lời Chúa hôm nay dạy bảo:  tâm hồn thanh sạch là điều kiện phải có khi rước Mình Thánh Chúa.

1. Cần tâm hồn thanh sạch để rước Chúa

            Trong Thánh Kinh, có rất nhiều lời mời gọi, tuy nhiên, có một lời mời của Chúa Giê-su nổi bật hơn cả, đó là trong bữa Tiệc Ly, với một trái tim chan chứa tình yêu dành cho các môn đệ, Chúa Giê-su mời gọi các môn đệ và chúng ta: “Hãy cầm lấy mà ăn, đây là Mình Thầy.” Chúa khẳng định bánh Chúa trao ban chính là Thịt Máu Chúa để chúng ta ăn mà được sống. Vì thế, cần phải có một tâm hồn trong sạch trước khi rước Chúa.

            Tâm hồn trong sạch là tâm hồn đang trong tình trạng tình nghĩa với Chúa, không mắc tội trọng, không mất ân sủng. Đó là cách xứng đáng đáp lại lời Chúa mời gọi: “Hãy cầm lấy mà ăn.”

Tâm hồn thanh sạch luôn đòi hỏi tín hữu hoán cải, vì hoán cải là điều kiện phải có để đón Chúa đến. Khởi đầu sứ vụ rao giảng công khai, Chúa Giê-su đi khắp nơi kêu gọi mọi người sám hối và tin vào Tin Mừng để được ơn cứu độ của Thiên Chúa. Khi bước vào thánh lễ, Hội Thánh kêu gọi tín hữu ý thức tình trạng tâm hồn của mình, sám hối để cử hành mầu nhiệm thánh, nghe và đón nhận Đấng Cứu Độ. Khi chuẩn bị rước Mình Máu Thánh Chúa vào lòng, tín hữu khiêm tốn và chân thành thưa với Chúa: “Lạy Chúa, con chẳng đáng Chúa ngự vào nhà con, nhưng xin Chúa phán một lời, thì linh hồn con sẽ lành mạnh.”

Hội Thánh nhắc nhở chúng ta nghiêm túc xét mình kỹ lưỡng hầu bảo đảm rằng mình chuẩn bị thích đáng, nghĩa là đang ở trong tình trạng ân sủng hay có tâm hồn thanh sạch để rước Mình Máu Chúa. Nếu chúng ta nhận thấy mình đã làm đổ vỡ sự hiệp thông với Chúa Giê-su và Hội Thánh, nghĩa là đang mắc tội trọng, thì chúng ta không được rước Mình Máu Chúa. Tuy nhiên, chúng ta không nên tuyệt vọng, vì lòng nhân từ của Chúa ban cho chúng ta một phương thuốc chữa lành, bằng cách ban bí tích Hòa Giải để tha tội và hòa giải chúng ta với Chúa và Hội Thánh, nhờ đó, chúng ta được phục hồi tâm hồn trong sạch và lại được rước Chúa vào lòng. Bằng không, chúng ta cần nghe lời nhắc nhở của thánh Phaolô: “Bất cứ ai ăn hay uống Chén của Chúa cách bất xứng, thì phạm đến Mình Máu Chúa… Ai ăn và uống mà không phân biệt được Thân Thể Chúa, là ăn và uống án phạt mình” (1Cr 11,27-29).

Tóm lại, rước Thánh Thể là rước Chúa, chứ không phải nhận lấy của ăn thông thường, vì thế cần có lòng hoán cải và tâm hồn thanh sạch trước khi rước Chúa.

2. Sống thân thiết với Thánh Thể là cách diễn tả tình yêu với Chúa

            Chúa ban Mình Máu Chúa cho chúng ta để thánh hóa và ở lại trong chúng ta, kết hợp chúng ta thành một cộng đoàn Thánh Thể. Vậy, chúng ta dâng gì để tạ ơn Chúa?

            Khi Chúa đến giữa Bê-lem, mọi tạo vật đều biết tạ ơn Chúa. Các thiên thần dâng lên Chúa tâm tình ngợi khen qua những bài thánh ca, các tầng trời dâng lên một ngôi sao lạ và muôn tinh tú nhảy mừng, các đạo sĩ tặng vàng, nhủ hương và mộc dược, mục đồng quỳ thờ lạy, rủ nhau đến bên Chúa và dâng lên Chúa một máng cỏ. Không một tạo vật nào thiếu phần tạ ơn của mình dâng lên Thiên Chúa, Đấng đang ở giữa vạn vật. Còn bạn? Bạn dâng điều gì để tạ ơn Chúa?

            Chúa ban Thánh Thể để ở với ta, không chỉ ở bên cạnh, mà nhất là muốn ở trong chúng ta và cho chúng ta kết hiệp với Chúa: “Ai ăn thịt Ta và uống máu Ta thì ở trong Ta và Ta ở trong kẻ ấy.” Vì thế, Chúa muốn tín hữu tạ ơn Chúa bằng cách siêng năng tham dự thánh lễ và rước Chúa với tâm hồn thanh sạch xứng đáng. Tham dự thánh lễ và rước Chúa là lấy tình yêu đáp lại tình yêu Chúa: Chúa muốn ở với và ở trong chúng ta, chúng ta đáp lại đến dự thánh lễ thờ phượng Chúa và rước Chúa vào lòng. Thánh giáo hoàng Gioan Phaolô II nhắc nhở từ kinh nghiệm của chính của Hội Thánh: “Mọi thành phần Hội Thánh phải nhận thức rằng bí tích tình yêu là trung tâm đời sống dân Chúa, để qua mọi biểu lộ thờ phượng bí tích này, Chúa Giê-su được đáp lại tình yêu và Ngài thực sự trở nên sự sống của linh hồn chúng ta.” Vì thế, không chỉ tham dự thánh lễ Chúa nhật như luật buộc, mà còn tham dự thánh lễ nhiều hơn để bày tỏ lòng tin và tình yêu vào Chúa Giê-su Thánh Thể.

            Thứ đến, thánh giáo hoàng Gioan Phaolô còn nhắc nhở: “Việc thờ phượng chung của chúng ta trong thánh lễ phải đi đôi với việc thờ phượng riêng trong giờ Chầu, để tình yêu của chúng ta nên trọn vẹn với Chúa.” Đức Phanxicô nói thêm: “Người ta không thể biết Chúa mà không có thói quen chầu Chúa, chầu trong thinh lặng. Tôi tin, nếu tôi không lầm, việc chầu Chúa là việc cầu nguyện chúng ta ít biết đến nhất, ít thực hành nhất, như thể đó là sự lãng phí thời giờ trước Chúa, trước mầu nhiệm Chúa Giê-su.”

            Xin Chúa cho lời chúng con thưa với Chúa Giê-su Thánh Thể trong mỗi thánh lễ là lời chân thành xuất phát từ lòng kính yêu của chúng con dành cho Chúa: “Lạy Chúa, con chẳng đáng Chúa ngự vào nhà con, nhưng xin Chúa phán một lời, thì linh hồn con sẽ lành mạnh.” Xin cho chúng con yêu mến Chúa thực lòng.

SUY NIỆM II

GIỮ ĐẠO VÀ SỐNG ĐẠO

Lm. Giuse Nguyễn Quốc Quang

Mẹ thánh Têrêsa Calcutta kể rằng ở Úc Châu có một người thổ dân (Aborigine) sống trong một hoàn cảnh thật thảm thương. Ông ta đã già và từ bao năm tháng ông chỉ một thân một mình cô đơn trong túp lều tối thui xiêu vẹo không ai đến thăm hay chăm sóc cho ông. Có lần tới thăm ông, mẹ đề nghị: “Ðể tôi dọn dẹp nhà và sửa soạn giường chiếu lại cho ông”. Ông ta tủi thân hờ hững nói: “Cứ để yên cho tôi, tôi đã quen sống như vậy rồi”. Nhưng Mẹ bảo ông: “Không để tôi dọn dẹp thử cho ông rồi ông sẽ cảm thấy dễ chịu hơn với căn nhà sạch sẽ và ngăn nắp”. Ông nằng nặc không cho Mẹ làm, Mẹ miệng nói tay thì quét dọn ngăn nắp. Sau cùng ông ta bằng lòng để tôi dọn dẹp lại nhà cửa cho ông. Trong khi quét dọn Mẹ thấy một cái đèn cũ, đẹp nhưng phủ đầy bụi bẩn. Mẹ hỏi ông: “Sao ông không thắp đèn này lên?” Ông ta trả lời với giọng chán ngán: “Thắp lên để làm gì và thắp đèn cho ai? Có ai bước chân vào nhà này bao giờ đâu”. Mẹ hỏi ông: “Nếu như các nữ tu đến thăm ông thường xuyên, ông có bằng lòng thắp đèn lên không?” Ông vui vẻ đáp: “Dĩ nhiên rồi”. Từ hôm đó, các nữ tu của chúng tôi quyết định mỗi chiều sẽ ghé qua nhà ông. Cũng từ đó, ông ta bắt đầu tự thắp đèn và dọn dẹp căn lều cho sạch sẽ hơn. Trước khi chết ông nhờ các nữ tu nhắn tin cho Mẹ rằng: “Xin nhắn với Mẹ Têrêsa Calcutta bạn tôi rằng, ngọn đèn mà Mẹ đã thắp lên trong đời tôi vẫn còn chiếu sáng. Ðó chỉ là một việc nhỏ, nhưng trong bóng tối cô đơn của đời tôi, một tia sáng đã chiếu lên và từ nay tự tay tôi thắp ngọn đèn ấy nó vẫn còn tiếp tục sáng mãi”.

Qua câu chuyện Mẹ Thánh Têrêxa Calcutta, chúng ta thấy việc làm bác ái phải xuất phát từ tâm hồn có Thiên Chúa và Lời Ngài thúc bách Mẹ thi hành Lời Chúa trong cuộc sống bằng việc làm cụ thể thắp lên ngọn lửa yêu thương, phục vụ sẻ chia cho mảnh đời đau khổ để cuộc đời họ được bình an và rực cháy lên ngọn lửa hy vọng mừng vui bình an chứ không tàn lùi tối thui. Vì vậy, Thánh Giacôbê trong bài đọc 2 dạy chúng ta hãy thực hành Lời Chúa đừng nghe xuông mà lừa dối chính mình. Qủa thế, một khi chúng ta giữ đạo và sống đạo một cách cụ thể bằng hành động thì nhờ đó, như bài đọc 1 sách Đệ Nhị Luật nói rằng chúng ta sẽ được người đời cho là người khôn ngoan và thông minh.

Ngược lại, những người Biệt phái và Luật sĩ trong bài Tin Mừng Máccô mô tả họ giữ đạo hình thức bề ngoài. Họ cho rằng giữ những hình thức bề ngoài là đủ. Theo họ, đạo là lề luật. Giữ trọn lề luật là giữ đạo. Đặc biệt là luật thanh sạch. Người Do Thái có nhiều cấm kỵ ô uế. Những người mắc bệnh phong, những người phụ nữ sau khi sinh con, người ngoại đạo bị coi là ô uế. Ai tiếp xúc với những người này sẽ bị lây nhiễm ô uế. Ngay cả những đồ vật bị người ô uế động đến cũng trở thành ô uế. Ai động đến những đồ vật đã bị ô uế cũng sẽ bị lây nhiễm ô uế. Ô uế là tội lỗi. Những người bị ô uế sẽ không được dâng lễ vật cho Chúa. Để tránh ô uế, người Do thái luôn rửa tay, rửa bát bên ngoài cho sạch.

Đức Giêsu kịch liệt chê trách họ là giả hình. Vì họ chỉ lo giữ sự trong sạch bề ngoài mà không lo giữ sự trong sạch bề trong. Họ lo rửa tay chân mà không lo rửa lương tâm. Họ sợ tiếp xúc với người ô uế nhưng họ vẫn ấp ủ những ý đồ xấu xa độc ác trong tâm hồn. Vì quá chú trọng đến những luật lệ tỉ mỉ bên ngoài, họ biến đạo thành một mớ những nghi thức trống rỗng vô hồn. Đọc kinh cho đủ bổn phận mà không có tâm tình. Ăn chay để giữ đúng luật hơn là để hạn chế tính mê tật xấu. Làm việc bác ái để phô trương hơn là để mến Chúa yêu người. Nên hôm nay, Đức Giêsu đã nặng lời chỉ trích họ: “Dân này tôn kính Ta bằng môi bằng miệng, còn lòng chúng thì lại xa Ta”.

 Những hình thức bên ngoài không phải là không cần thiết. Nhưng những hình thức bên ngoài, muốn có giá trị, cần phải phát xuất từ tâm tình bên trong. Nội tâm con người là nguồn mạch của mọi hành vi. Nội tâm có tốt thì hành vi mới tốt. Nội tâm có chân thật thì hành vi mới có giá trị. Mẹ Têrêxa Calcutta có tâm tình của Thiên Chúa từ bên trong tâm hồn nên Mẹ sẵn sàng dấn thân phục vụ những người già, bệnh hoạn, khuyết tật, những người phong hủi ghẻ lỡ gần chết mà không sợ ô uế hay người đời dèm pha chê bỏ.

Đạo Công giáo chúng ta không phải là hình thức. Đạo của Thiên Chúa tình yêu. Tình yêu chân thật phát xuất từ đáy lòng. Giữ hình thức mà không có tình yêu thì chưa phải là sống Đạo Công giáo. Làm những việc lớn lao mà không có tình yêu cũng chỉ là vô ích, như lời thánh Phaolô dạy: “Giả như tôi có đem hết gia tài cơ nghiệp mà bố thí, hay nộp cả thân xác tôi để chịu thiêu đốt, mà không có đức mến, thì cũng chẳng ích gì cho tôi” (1Cr 13,2-3).

Vì thế, khi làm việc đạo đức hay bác ái, điều cần thiết nhất là làm với cả con tim, lòng tin, lòng cậy và lòng mến Chúa yêu người vì họ là hình ảnh Thiên Chúa: “mỗi lần các ngươi làm như thế cho một trong những anh em bé nhỏ nhất của Chúa đây, là các ngươi đã làm cho chính Chúa vậy” (Mt 25,40). Vì vậy, việc giữ đạo và sống đạo của chúng ta phải là biết Chúa và thi hành Lời Chúa luôn trong cuộc sống qua những việc kinh nguyện tham dự thánh lễ và yêu thương, giúp đỡ phục vụ những người nghèo, bệnh hoạn, già nua, khuyết tật và những người bị bỏ rơi bên ngoài nhà mình, chứ không có kiểu biết Chúa trong nhà thờ còn ra khỏi nhà thờ thì khinh bỉ, kỳ thịnh, xua đuổi họ cho họ là dơ nhớp, ô uế. Với tất cả tâm tình như thế, việc thờ phượng Thiên Chúa trở nên có hồn, thành thực và linh thiêng. Với tất cả trái tim và con người như thế, chúng ta mới thực sự sống Đạo Chúa giữa đời. Với tất cả ý chí nghị lực, quả cảm và yêu thương, chúng ta mới đưa ta Thiên Chúa đến với mọi người và mọi người đến với Chúa dễ dàng hơn. Lạy Chúa, xin ban cho con thêm lòng yêu mến Chúa và yêu tha nhân thật lòng. Amen.

 

SUY NIỆM III

KHÔNG CHỈ TÔN KÍNH  BẰNG MÔI MIỆNG

Lm. Giuse Nguyễn Cao Luật, OP

Cuộc kiểm tra

Sau mấy Chúa nhật đọc chương 6 Tin Mừng Gioan, phụng vụ trở lại với Tin Mừng Máccô  Bản văn của phần phụng vụ lời Chúa tuần này thuật lại cuộc đối đầu kịch liệt giữa Đức Giêsu và nhóm biệt phái

“Sao các môn đệ của ông không theo truyền thống của tiền nhân, cứ để tay ô uế mà dùng bữa?” Vấn đề đặt ra có vẻ buồn cười, xa lạ  Đàng khác, từ lâu rồi, Hội Thánh sơ khai đã vượt qua thói quen cứng ngắc là tuân giữ tỉ mỉ các khoản luật xa xưa  Dầu vậy, vấn đề vẫn chưa được giải quyết

Cách chung, các kinh sư và biệt phái được trao nhiệm vụ công bố những lệnh truyền và tập tục, đồng thời có quyền xác định và giải thích luật Môsê  Một ý hướng rất đáng khen  Về phần Đức Giêsu, Người không chối bỏ nhiệm vụ này  Tuy vậy, theo Đức Giêsu, nhiệm vụ và quyền bính này không bao giờ được phép che giấu điều cốt yếu, tức là tình trạng của tâm hồn; nói cách khác, đó là sự trong sáng của lương tâm, là thái độ thành thực và tự do dấn thân trước Thiên Chúa  Trước Thiên Chúa, mỗi người đạt được giá trị tùy theo tình trạng tâm hồn của mình, và người ta bày tỏ tâm tình thờ phượng là chính hiện hữu của mình  Các thái độ tôn giáo của mỗi người phải được xuất phát từ những quyết định tự do, từ chính hiện hữu của mỗi người  Nếu như trong những thập niên gần đây, Hội Thánh bãi bỏ nhiều quy định, đó chính là nhằm mục đích đưa người tín hữu trở lại điểm cốt yếu này .

Như vậy, tinh thần Tin Mừng hoàn toàn khác hẳn thái độ duy luật cũng như thái độ bất chấp  Lề luật mà không có tâm hồn: đó là thái độ duy luật, giả hình, muốn tìm an toàn trong những việc tuân giữ bề ngoài và không có sự dấn thân toàn diện, năng động của lòng tin  Ngược lại, nếu chỉ có tâm hồn mà không có lề luật: đó là thói bừa bãi, là thái độ không thấy cần phải sửa lại tình trạng cả con người cũ lẫn con người mới đang hiện diện trong mỗi người  Để kiểm tra sức khoẻ, ngày nay người ta dùng phương pháp siêu âm  Bài Tin Mừng hôm nay mời gọi mỗi người thực hành cuộc kiểm tra này trong tâm hồn để thực sự biết mình là ai trước Thiên Chúa và anh em.

Truyền thống và thích nghi

Khi trả lời nhóm biệt phái và các kinh sư, Đức Giêsu đã quở trách họ là những kẻ đạo đức giả: “Các ông gạt bỏ điều răn của Thiên Chúa, mà duy trì truyền thống của người phàm”  Thực ra Đức Giêsu không có ý bác bỏ những truyền thống, những tập tục đã có từ xưa, Người chỉ muốn cho thấy là tất cả những tập tục ấy phải đi kèm với một tấm lòng  Con người phải thích ứng với xã hội, nhưng vẫn phải là một con người chân thành

Truyền thống

Mỗi cộng đoàn tôn giáo, cũng như mọi cộng đoàn xã hội, đều lập ra một bản quy tắc để diễn tả nét đặc trưng và độc đáo trong niềm tin của mình  Dân Do Thái, và sau này, Hội Thánh Công Giáo cũng làm như vậy để đào sâu mặc khải, đồng thời để củng cố mối liên lạc giữa các tín hữu  Những khoản luật này dựa vào nhau và với thời gian, càng lúc chúng càng xa rời nguồn gốc nguyên thủy của mình

Sự thích nghi

Đây là thái độ của mỗi người để hòa nhập vào cơ thể xã hội hay tôn giáo  Sự thích nghi được thể hiện trong mọi lãnh vực, kể cả về ý kiến và quan điểm  Bên cạnh những người có thái độ thích nghi vào xã hội, cũng có những nhóm người chống lại sự thích nghi

Trong Tin Mừng, Đức Giêsu nhấn mạnh đặc biệt đến sự thích nghi của nhóm sau này: nó làm cho con người không còn tự do cũng như trách nhiệm với xã hội, với cộng đoàn  Những người này nghĩ rằng chỉ cần tuân theo những khoản luật “được phép” hay “không được phép”, và do đó, chỉ cần loại trừ sự ô uế bên ngoài là đủ

Trong sạch và ô uế

“Rửa tay” là xoá đi những dấu vết còn lưu lại sau khi tiếp xúc với thế giới bên ngoài  “Rửa tay” còn có nghĩa là không chịu trách nhiệm, không quan tâm gì đến cuộc sống, coi như mình ở ngoài các sinh hoạt của thế giới

Đối với Đức Kitô, sự ô uế không phải là một tính chất gắn liền với sự vật, nhưng là cách thức con người giải thích về thế giới và áp dụng vào sự vật  Theo Đức Giêsu, sự ô uế, và do đó cả sự chọn lựa, diễn ra trong tâm hồn con người chứ không phải là bản thu tóm các quy tắc

Như thế, ngoài việc nhấn mạnh đến tình trạng tâm hồn, Đức Giêsu còn nghĩ tới một Giáo Hội phổ quát, một Giáo Hội vượt khỏi biên giới của dân tộc Do Thái  Nhiều phong tục tập quán của Do Thái là tốt, nhưng đến lúc phải mở rộng hơn để đón nhận mọi nếp sống, mọi nền văn minh trên toàn thế giới  Cần phải sàng sảy, chọn lọc để chỉ giữ lại những điều cốt yếu và loại bỏ, hay ít ra giảm nhẹ, những điều phụ thuộc  Những tập tục nào do con người tạo nên thì cần được thay đổi, điều chỉnh hầu làm sáng tỏ tinh thần tôn kính Thiên Chúa và chu toàn luật bác ái đối với người khác (theo Quesson)

Vậy, con người luôn được mời gọi và thúc đẩy vượt lên phía trước, đồng thời phải hoán cải không ngừng để đón nhận những điều mới  Truyền thống vẫn cần được tuân giữ, nhưng cũng cần được thích nghi cho phù hợp với thời đại, đồng thời làm sáng tỏ điều cốt yếu

Từ ý hướng đến hành động

Thắc mắc của nhóm biệt phái là một cơ hội tốt để Đức Giêsu xác định trật tự trong các cử chỉ và nghi lễ

Thoạt đầu, người ta có cảm tưởng rằng chính ý hướng trong “tâm hồn” quyết định giá trị của việc làm, và người ta sẽ nêu lên câu ngạn ngữ “hoả ngục được lát bằng những ý hướng tốt”

Thực ra, phải nhìn vấn đề theo một góc cạnh khác: cử chỉ diễn tả được bao nhiêu ý hướng trong tâm hồn, và ngược trở lại, hành vi bên ngoài có phải là sự bày tỏ của tâm hồn không?

Bạn có luôn yêu mến người mà bạn bắt tay hay tỏ vẻ thân thiện? Chúng ta muốn diễn tả thực tại nào bên trong khi trao cho người khác một cử chỉ hữu nghị? Chúng ta có thực sự muốn hoà giải khi cười với người giận ghét mình không?

Đối với Thiên Chúa cũng vậy  Bao nhiêu lời cầu nguyện, bao nhiêu hành vi đạo đức có phải thực sự phát xuất từ mối tương giao với Thiên Chúa, và có hướng về mục đích đó không? Chúng ta đã nhiều lần đọc lên “con yêu mến Chúa”, thế mà cuộc sống của chúng ta vẫn đầy rẫy những xung đột, những hận thù, cả trong đời sống cá nhân lẫn đời sống cộng đoàn

Quả thế, cả tôi lẫn các bạn, chẳng có ai hoàn hảo  Vấn đề của chúng ta không phải chỉ là làm một điều gì đó, nhưng là thay đổi tình trạng tâm hồn của chúng ta

Dù vậy, với tình yêu Thiên Chúa đổ tràn trong lòng chúng ta, ít ra chúng ta có thể thực hiện một cách nào đó sự hoà hợp giữa ý hướng và hành động  Rửa tay hay không, điều đó không quan trọng, nhưng chúng ta phải ý thức rằng tâm hồn chúng ta cũng có chút xấu xa bẩn thỉu, và chúng ta phải xin Đức Kitô ban cho chúng ta thứ nước có thể thanh tẩy chính tâm hồn  Đàng khác, cũng cần nhớ rằng, cuộc đời vẫn ở phía trước và chúng ta luôn phải giữ lấy điều cốt yếu, trong khi cuộc đời luôn có những đổi thay