Lược Sử Giáo Họ Biệt Lập Tam Lãnh – Giáo Hạt Tam Kỳ

Năm 1954, gia đình ông Giuse Nguyễn Hòa từ Bắc (thuộc Giáo phận Phát Diệm) vào Nam lập nghiệp. Có thể nói: Ông là người khai sinh ra Giáo họ Tam lãnh. Những người trong gia đình của ông đã rao giảng Tin Mừng và dạy giáo lý cho nhiều người ở vùng đất này, trước đây là Kỳ Sơn bây giờ là xã Tam lãnh, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam.

Vào năm 1959, cha Giacôbê Nguyễn Văn Thiên từ nhà thờ Quế Phương đến và tiếp tục truyền giáo nơi đây. Cùng với ngài, có cha Gioan Baotixita Lê Quý Đức. Năm 1960, Giáo họ Kỳ Sơn được thành lập, trực thuộc Giáo xứ Thuận Yên, dưới sự coi sóc của cha Phêrô Lê Như Hảo. Vào thời điểm này, Ngôi Nhà Nguyện mới được xây dựng trên đồi Gò Đòn cách ngã ba An Lâu khoảng 150 mét về hướng Tây. Giáo dân lúc bấy giờ chiếm 80% dân số của toàn xã, mọi sinh hoạt được tổ chức tốt đẹp.

Thế nhưng, do những biến cố và chiến tranh tàn phá liên tục từ năm 1964, nhà thờ bị phá hủy giáo dân phải sơ tán khắp nơi. Bà con phải di tản đến Tam kỳ, Phú Thượng, Phú Hạ, một số vào miền Nam và nhiều nơi khác. Sau 30/4/1975, mọi người trở về quê hương. Đời sống vật chất và kế sinh nhai bấy giờ rất khó khăn nhiều mặt, nên đời sống Đức tin còn nguội lạnh và rời rạc. Một số ít, mỗi năm vài lần về Tam kỳ dự lễ Giáng sinh và Phục sinh (âm thầm).

Từ năm 1985 – 1988, cộng đoàn sinh hoạt gần như công khai, đọc kinh, thăm viếng các gia đình mỗi ngày một thêm hăng hái và sốt sắng hơn. Dầu vậy, nơi đây vẫn chưa được chính quyền công nhận là một Giáo họ. Vậy nên những sinh hoạt đức tin vẫn gặp nhiều khó khăn.

Nhờ sự quan phòng của Chúa và sự hy sinh không biết mệt mỏi của Cha Bênêđíctô Nguyễn Tấn Khóa, Giáo họ Tam Lãnh chính thức được hồi sinh vào năm 1989, trực thuộc Giáo xứ Tam Kỳ. Từ năm 1991, nhiều lớp Giáo lý được mở ra, nhiều đôi Hôn Phối được hợp thức hóa, nhiều trẻ em và người lớn được Rửa tội, được lãnh các Bí tích. Và cùng với đó, việc đào tạo Ban Chức việc và Giáo lý viên cũng được quan tâm. Mỗi năm cha Bênêđictô về dâng Thánh lễ một lần. Mỗi lần cha về là mỗi lần cha ngạc nhiên vì nhìn thấy đoàn chiên ngày càng tăng trưởng về số lượng lẫn chất lượng. Bấy giờ, nơi cử hành phụng tự và sinh hoạt Giáo họ còn phải mượn nhà ông Giuse Phan Hữu.

Đến năm 1999, Ngôi Nhà thờ mới được khởi công xây dựng trên phần đất mới do ông bà cố Antôn Phan May và Maria Nguyễn Thị Lệ Thủy dâng hiến. Mặc dầu đời sống kinh tế của bà con còn nhiều khó khăn, nhưng Cha Quản xứ Bênêđitô đã hy sinh và hăng hái vận động quyên góp nhiều nơi để ngôi Nhà thờ mới sớm được hoàn thành. Nhờ ơn Chúa và nhờ công khó của Cha Quản xứ cùng sự chung tay đóng góp của bà con, ngôi Nhà thờ mới chính thức được hoàn thành năm 2000. Đây quả là niềm vui lớn lao cho mọi thành phần Dân Chúa trong Giáo họ. Ngày 30/4/2000, Thánh lễ Tạ Ơn và Khánh Thành do Đức Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Quang Sách, Giám mục Giáo phận chủ sự. Niềm vui nối tiếp niềm vui, trong dịp này Đức Cha ban Bí tích Thêm sức cho 17 con em trong Giáo họ.

Bắt đầu từ đây, Ngôi Nhà thờ mới này trở thành nơi quy tụ bà con giáo dân Tam Lãnh. Cha xứ Tam kỳ về dâng lễ mỗi tháng một lần.

Kể từ năm 1990 – 2000, không thể không nhắc đến công lao và sự hy sinh to lớn của quý cha quý thầy cộng tác đắc lực với cha Bênêđictô để phục vụ Giáo họ Tam Lãnh, đó là cha Anphong Nguyễn Hữu Long, cha Marcelo Đoàn Minh và thầy Phêrô Hoàng Gia Thành.

Ngày 31/8/2003, Giáo họ hân hoan đón tiếp Đức cha Phaolô Nguyễn Bình Tĩnh, Giám Mục Giáo phận về thăm và ban bí tích Thêm sức cho con em trong Giáo họ.

Ngày 26/8/2009, sau 37 năm làm Quản xứ Giáo xứ Tam Kỳ, Cha Bênêđitô Nguyễn Tấn Khóa được thuyên chuyển về coi sóc mục vụ Giáo họ Phú Quý. Cha Giuse Nguyễn Trí Dũng về làm Quản xứ Tam kỳ, và từ đây Giáo họ Tam lãnh được ngài chăm sóc mục vụ.

Năm 2012, chuẩn bị kỷ niệm 50 năm thành lập Giáo phận Đà Nẵng (2013), Đức Cha Giuse Châu Ngọc Tri thành lập thêm một số Giáo xứ mới. Giáo xứ Khánh Thọ được thành lập vào ngày 20/9/2012. Vì thế, từ năm 2012 Giáo họ Tam Lãnh trực thuộc Giáo xứ tân lập Khánh Thọ, dưới sự dẫn dắt của cha Quản xứ Đaminh Phan Châu Bảo.

Ngày 03/12/2016, Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân, Giám Mục Giáo phận đã bổ nhiệm cha Gioan Baotixita Nguyễn Công Thủy về làm Quản nhiệm Giáo họ Tam Lãnh. Và ngày 16/12/2016, cha Quản nhiệm chính thức về với Giáo họ. Từ đây, Giáo họ Tam Lãnh như có một nguồn sinh khí mới : Thánh lễ hằng ngày, Hội Đoàn được thành lập và các sinh hoạt đạo đức khác được gia tăng. Và kể từ ngày này, ngoài việc chăm lo mục vụ nâng cao đời sống Đức tin, Giáo họ còn xây dựng và phát triển nhiều công trình vật chất, cụ thể :

+ Năm 2017: sân Nhà thờ, tường rào, cổng ngõ được chỉnh trang. Nhà sinh hoạt mục vụ, Nhà để xe được xây dựng… và nơi đây cũng chính là nhà “đa năng” để cộng đoàn họp hội, sinh hoạt và nơi các em vui chơi, học giáo lý, học đàn.

+ Năm 2018 : Sửa chữa Nhà thờ, làm mới la-phông, chỉnh trang Cung Thánh, cơi nới cánh gà làm vị trí của Ca Đoàn. Xây mới Phòng Thánh.

+ Năm 2019 : Khu vệ sinh chung được xây dựng với quy mô hiện đại.

+ Năm 2020 : Xây dựng Nhà Máy Lọc Nước (công suất 1000 lít nước tinh khiết/ 1 giờ) nhằm phục vụ cho bà con lương giáo trong khu vực (Tam Lãnh, Tam Sơn và Tiên Lập). Nhà máy được xây dựng trên khu đất 150 m² do ÔB. Kim – Bình và ÔB. Khâm – Giang hiến tặng. Cũng cuối năm 2020 này, Nhà xứ được sửa chữa và nâng cấp. Phòng thầy với Nhà WC được xây mới.

+ Năm 2021 : Vào dịp mừng Thánh Giuse thợ (01/5) – Bổn mạng Giáo họ, tượng Thánh Giuse bằng đá cẩm thạch được đặt trên Tiền Sảnh Nhà thờ. Đức Giám Mục Giáo phận về thăm, ban bí tích Thêm sức và làm phép tượng Thánh Giuse vào 09/5/2021.

+ Bước sang năm 2022 : Nhờ ơn Chúa và nhờ sự hy sinh quảng đại của gia đình ÔB. Cố May – Thủy, khuôn viên nhà thờ được ổn định và xây dựng kiên cố.

Đến hôm nay, tổng số Giáo dân của Giáo họ Tam Lãnh là 526 người /125 gia đình, sống rải rác trong địa bàn xã Tam Lãnh (huyện Phú Ninh) và một số ít thuộc xã Tiên Lập (huyện Tiên Phước). Sinh hoạt Giáo họ được chia theo 4 Giáo khóm : Mátthêu, Máccô, Luca và Gioan.

Giáo họ Tam Lãnh là giáo họ xa xôi hẻo lánh. Bà con giáo dân đa phần sống bằng nghề nông và lâm nghiệp, đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn. Nhờ ơn Chúa, nhờ vào tình yêu thương của các vị Mục Tử trong Giáo phận và cùng với sự nổ lực của mọi thành phần trong cộng đoàn, hy vọng Giáo họ Tam Lãnh mỗi ngày mỗi một phát triển cả về số lượng và chất lượng, để sống “hiệp nhất, yêu thương và loan báo Tin Mừng” được tốt đẹp hơn.