Lược Sử Giáo Xứ Khánh Thọ – Giáo Hạt Tam Kỳ
LƯỢC SỬ GIÁO XỨ KHÁNH THỌ
- Thời Kỳ Sơ Khai
Từ những năm đầu thế kỷ XX, một số người dân Khánh Thọ lên Thuận Yên để làm ăn sinh sống, đã được các Cha thừa sai Hội Paris gieo mầm đức tin. Thoạt đầu chỉ có vài gia đình theo đạo, rồi sau đó là 10 gia đình với hơn 30 người lãnh bí tích rửa tội. Và đây được xem như là “cộng đoàn tiên khởi” của giáo xứ Khánh Thọ.
Để có nơi sinh hoạt đời sống đạo và kinh nguyện hằng ngày cho dân Chúa, các Cha Cố đã dựng một nhà nguyện nhỏ bằng tre nứa ngay trên nền nhà thờ hiện nay. Đến năm 1933, Cha Simon Dương Văn Vận, quản xứ Thuận Yên, đã xuống Khánh Thọ để sửa chữa ngôi nhà nguyện. Vì thế, nhà nguyện trở nên khang trang hơn, với cột làm bằng gỗ, vách bằng tre và mái lợp bằng tranh. Số lượng giáo dân cũng bắt đầu gia tăng theo thời gian.
- Giai Đoạn Hình Thành và Thử Thách
Cộng đoàn Khánh Thọ lúc bấy giờ đã trở nên khá đông đúc, nên ngôi nhà nguyện nhỏ không còn đủ chỗ để sinh hoạt đời sống đạo. Năm 1960, Ông Nguyễn Phán, chi họ trưởng, vừa là xã trưởng lúc bấy giờ, đã kêu gọi anh chị em giáo dân xây dựng một ngôi nhà nguyện mới bề thế hơn. Nhờ đó, một ngôi nhà thờ mới khang trang hơn được xây dựng với cột làm bằng gỗ mít, gỗ trâm, tường xây bằng gạch, mái lợp ngói.
Tưởng rằng, đời sống đạo của giáo dân được yên ổn và bình an với ngôi nhà thờ mới thì chiến tranh nổ ra. Vùng đất Khánh Thọ là một trong những địa điểm diễn ra những cuộc giao tranh ác liệt, bị bom đạn cày xới. Thế nên, không chỉ vô vàn nhà dân bị phá hủy mà ngay cả ngôi thánh đường mới xây dựng cũng bị hư hoại trầm trọng. Trong thời gian này, đa số giáo dân đã di dời xuống Hương Sơn, sau lưng nhà thờ Tam Kỳ để tránh chiến tranh. Đời sống đạo vẫn tiếp tục duy trì và các cử hành phụng vụ giờ đây đã chuyển xuống nhà thờ Tam Kỳ.
- Thời Kỳ Tái Thiết
Tháng 05 năm 1975, chiến tranh kết thúc, giáo dân Khánh Thọ tản lạc vì chiến tranh nay quay trở về. Nhà cửa ruộng vườn của bà con giáo dân giờ đây đều hoang tàn xơ xác. Ngôi Nhà Thờ cũng bị phá hủy hư hoại nặng. Tuy nhiên, nhờ sự quan tâm của Cha Bênêđictô Nguyễn Tấn Khóa, hạt trưởng và quản xứ Tam Kỳ, cùng sự trợ giúp của bà con giáo dân, chẳng bao lâu nhà thờ đã được sửa sang lại để có nơi cho giáo dân quy tụ và sống đạo. Thời kỳ này, chính quyền cũng gây nhiều khó dễ, không cho giáo dân tập trung để đọc kinh và dự lễ. Chính vì thế, thỉnh thoảng các Cha ở Tam Kỳ mới lên để dâng lễ nhưng cũng gặp nhiều sự phản đối từ chính quyền địa phương. Tuy vậy, đời sống đạo của giáo dân dưới sự dẫn dắt của Cha Bênêđictô Nguyễn Tấn Khóa lại đoàn kết và phát triển mạnh theo thời gian. Số giáo dân thời kỳ này cũng gia tăng theo. Cha sở Bênêđictô rất thương yêu và đùm bọc giáo họ Khánh Thọ, ngài cũng hay nói vui rằng: “Giáo họ Khánh Thọ là cái nôi của Giáo Xứ Tam Kỳ.” Thật vậy, từ những năm 1933, Cha Dương Văn Vận từ Thuận Yên xuống tá túc nơi đây để làm bàn đạp truyền giáo và xây dựng nhà thờ Tam Kỳ năm 1960.
Đến năm 2000, nhận thấy ngôi nhà nguyện không còn tiếp tục sử dụng được nữa nên Cha Bênêđictô Nguyễn Tấn Khóa đã xin phép Đức Cha Giáo Phận và vận động nhiều nguồn tài trợ để xây dựng một ngôi nhà thờ mới hoàn toàn, với ý tưởng được gợi hứng từ nhà thờ Đá Phát Diệm. Ngôi Nhà Thờ này hiện đang được dùng cử hành phụng vụ cho đến hôm nay
- Giai Đoạn Thành Lập Giáo Xứ
Trước đây, Khánh Thọ là một chi họ thuộc giáo xứ Thuận Yên. Sau biến cố 1975, Khánh Thọ trở thành giáo họ thuộc giáo xứ Tam Kỳ. Cha Giuse Nguyễn Trí Dũng, trong thời gian làm quản xứ Tam Kỳ (08-2009), đã mua lại nhà và đất của một giáo dân để làm nhà xứ tương lai cho giáo họ. Sau một thời gian, nhận thấy “con” của mình đã “đủ lông đủ cánh”, Cha Giuse Nguyễn Trí Dũng đã làm đơn thỉnh nguyện thư xin Đức Cha thành lập giáo xứ Khánh Thọ.
Ngày 20 tháng 09 năm 2012, phái đoàn Tòa Giám Mục, có sự hiện diện của Đức Cha Giuse Châu Ngọc Tri, đã đưa Cha Đaminh Phan Châu Bảo, phó xứ Tam Kỳ, làm quản xứ Tiên Khởi Giáo Xứ Khánh Thọ. Tân Giáo Xứ Khánh Thọ được tách ra từ giáo xứ “Mẹ” Tam Kỳ với 4 giáo họ phía Tây Nam là Khánh Thọ, Gò Tre, Trung Đàn và Tam Lãnh. Lấy nhà thờ Khánh Thọ làm Nhà Thờ Giáo Xứ. Con số giáo dân lúc bấy giờ là khoảng 900 người.
Cha Tân Quản Xứ Đaminh trong thời gian làm chủ chăn đã phát triển đời sống giáo xứ, những cử hành Phụng Vụ trở nên thường xuyên hơn. Ngài cho xây dựng hang đá Đức Mẹ tại giáo xứ và các giáo họ, xây tháp chuông nhà thờ…hằng tuần đi làm lễ cho từng giáo họ, đặc biệt có giáo họ Tam lãnh cách nhà thờ hơn 20km đường núi quanh co nguy hiểm. Đến ngày 07 tháng 12 năm 2016, vì nhu cầu mục vụ, nên Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân đã bổ nhiệm Cha Gioan Baotixita Nguyễn Công Thủy làm phụ tá Giáo Xứ Khánh Thọ – Quản Nhiệm Giáo Họ Tam Lãnh. Số giáo dân Khánh Thọ lúc này chỉ còn khoảng 500 người.
Đến ngày 13 tháng 10 năm 2017, Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân bổ nhiệm Cha Giuse Nguyễn Văn Khang làm quản xứ Giáo Xứ Khánh Thọ thay thế cho Cha Đaminh. Cha Giuse tiếp nối những công trình dang dở của Cha tiền nhiệm, Ngài đã cố gắng hoàn thành giấy tờ đất đai cho Nhà thờ Giáo xứ, Ngài cũng đã sửa sang nhà xứ, đổ đất tạo khuôn viên nhà thờ được rộng rãi và thông thoáng hơn rất nhiều. Giáo xứ giờ đây bắt đầu phát triển về mọi mặt.
- Hiện nay
Giáo xứ Khánh Thọ hiện tọa lạc tại thôn Phước Lộc, xã Tam Thái, Huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam. Được coi sóc bởi Cha Quản Nhiệm Giuse Phạm Nguyên Huy, Ngài được Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân bổ nhiệm vào ngày 26 tháng 11 năm 2021. Giáo xứ hiện có 4 Giáo họ: Thánh Gia, Mân Côi, Trung Đàn và Gò Tre, với tổng giáo dân là 550 người. Nhờ lời chuyển cầu của Đức Trinh Nữ Maria (Quan Thầy, Lễ Thiên Thần Truyền Tin Đức Maria 25-03), nguyện xin ơn Chúa tiếp tục thương ban muôn ơn lành cho mỗi gia đình trong giáo xứ, để nhờ đó mọi người được Hiệp thông, cùng sống đức tin và loan báo Tin Mừng.