Ngày thế giới cầu nguyện cho truyền thông xã hội & sứ điệp truyền thông 2016 của ĐTC Phan-Xi-Cô
NGÀY THẾ GIỚI CẦU NGUYỆN CHO TRUYỀN THÔNG XÃ HỘI & SỨ ĐIỆP TRUYỀN THÔNG 2016 CỦA ĐTC PHANXICÔ
Chúa Nhật Chúa Thăng Thiên hằng năm được Giáo hội chọn làm ngày “Truyền Thông Xã hội Thế giới” (WCD). Đây là lần thứ 50 ngày cử hành này được thực hiện. Công đồng chung Vatican II với sắc lệnh Inter Mirifica về các phương tiện truyền thông xã hội đã ấn định thêm một lãnh vực suy tư thần học và thực hành mục vụ thiết thân cho Hội Thánh trong thời đại ngày nay : TRUYỀN THÔNG XÃ HỘI. Tập ngữ “Truyền thông xã hội” (Social communication) được chính thức xử dụng trong tất cả văn bản và thực hành với mọi hoạt động liên quan đến công cuộc và sứ mạng truyền thông trong Giáo hội. Truyền thông, do vậy, không chỉ dừng lại ở những phương tiện, thể cách truyền đạt và quảng bá Tin mừng và các giáo huấn của Hội thánh, mà còn phải là một thiên hướng và và cảm thức thường xuyên nơi mọi thành phần dân Chúa trong Hội Thánh: mỗi tín hữu và từng tác viên, chủ chăn để Tin Mừng được thực sự được loan báo cho mọi người mọi nơi với mọi phương thế. Cùng với sắc lệnh “Inter Mirifica” như là giáo huấn nền tảng về sứ mạng và sứ vụ truyền thông xã hội, còn có các tông thư và văn kiện được các đức Giáo hoàng Phaolô VI, Gioan-Phaolô II công bố liên quan đến công cuộc truyền thông xã hội trong Hội thánh. Đặc biệt, từ sau công đồng Vatican II, Giáo hội đã thiết định một thời điểm cụ thể trong lịch Phụng vụ làm ngày “Thế giới cầu nguyện cho Truyền thông xã hội” (World Communication Day – WCD) vào Chúa Nhật Chúa Thăng Thiên hằng năm.
Cùng với việc ấn định ngày cầu nguyện này, mỗi năm Đức Giáo hoàng đương nhiệm cũng sẽ công bố một sứ điệp mang đề tài truyền thông xã hội. Đã có 49 sứ điệp được công bố (từ sứ điệp đầu tiên năm 1971 của ĐGH Phaolô VI đến nay) với nhiều chủ đề và chủ điểm khác nhau liên quan đến truyền thông xã hội. Tuỳ theo tình hình của đời sống xã hội và giáo hội của từng thời điểm mà Đức Thánh Cha đương nhiệm sẽ chọn một đề tài thích hợp để suy niệm và quảng diễn cho cộng đoàn dân Chúa thấu hiểu và cảm nhận tầm quan trọng của công cuộc truyền thông xã hội trong Hội Thánh. Chủ đề của sứ điệp thường được ĐGH chọn lựa và thông báo cho toàn thế giới biết từ ngày lễ Các Tổng Lãnh Thiên Thần (29.9) năm trước đó. Vào dịp lễ Thánh Phanxicô Salêsiô, bổn mạng các nhà văn và nhà báo (24/01). Toàn văn sứ điệp sẽ được chính thức công bố trên khắp thế giới. Sứ điệp ngày thế giới truyền thông xã hội năm nay, Năm Thánh Lòng Thương Xót, ĐTC Phanxicô đã chọn chính Lòng Thương xót để làm chủ đề chính cho sứ điệp ngày thế giới truyền thông 2016 của Ngài là: “Truyền thông và Lòng Thương Xót: Một cuộc gặp gỡ đem lại hoa trái” (xin đọc toàn văn sứ điệp tại: Sứ điệp Đức Thánh Cha nhân ngày Thế Giới Truyền Thông xã hội)
Sứ điệp được khai triển liên tục theo từng đề mục tư tưởng : Trước hết là mối liên hệ giữa chủ điểm “Lòng Thương Xót” của Năm Thánh với công cuộc truyền thông, qua đó sứ mạng của mỗi kitô hữu trong tư cách là con cái Thiên Chúa phải thể hiện được lòng thương xót của Thiên Chúa. ĐTC Phanxicô nhắc nhở rằng: “Là con cái của Thiên Chúa, chúng ta được kêu gọi truyền thông với mọi người, không trừ ai. Một cách đặc biệt, ngôn ngữ và hoạt động của Giáo hội đều nhằm thông truyền lòng thương xót, chạm đến trái tim con người và nâng đỡ họ trên con đường tiến về cuộc sống sung mãn mà Chúa Giêsu Kitô được Chúa Cha sai đến để mang sự sống ấy cho tất cả mọi người. Điều này có nghĩa là chính chúng ta phải sẵn sàng đón nhận hơi ấm của Mẹ Hội Thánh và chia sẻ cho mọi người, để họ nhận biết và yêu mến Chúa Giêsu. Hơi ấm ấy làm cho những lời đức tin được vững vàng và thắp lên “ánh lửa” trong lời rao giảng và chứng tá làm cho chúng trở nên sống động…Truyền thông có sức mạnh bắc những nhịp cầu, thúc đẩy gặp gỡ và hoà nhập, làm cho xã hội được phong phú. Đẹp biết bao khi thấy mọi người thận trọng lựa lời và cử chỉ, để vượt qua những hiểu lầm, để chữa lành những ký ức đau thương và xây dựng hoà bình và hoà hợp. Lời nói có thể bắc những nhịp cầu nối giữa các cá nhân, các gia đình, các nhóm xã hội và các dân tộc với nhau. Điều này là có thể được, cả trong thế giới vật chất và thế giới kỹ thuật số.”
Ngôn ngữ và thái độ truyền thông lòng thương xót phải khởi đi từ ý thức rằng: “lời nói và hành động của chúng ta phải làm sao để giúp tất cả chúng ta thoát khỏi cái vòng lẩn quẩn của sự lên án và trả thù cứ luôn gài bẫy các cá nhân và các quốc gia khi kích động những lời lẽ hận thù. Trái lại, lời nói của người Kitô hữu phải làm cho tình hiệp thông được lớn lên và, cả khi phải mạnh mẽ lên án điều ác, lời ấy cũng không hề tìm cách phá vỡ các mối tương quan và sự truyền thông.” Tâm thế được Đức Thánh Cha giới thiệu cho việc truyền thông lòng thương xót cũng phản ảnh linh đạo của Mục vụ Truyền thông xã hội là: CỞI MỞ (openness) với Chúa, với chính mình và với tha nhân theo sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần.
Đức Thánh Cha cũng liệt kê những hiệu quả (sức mạnh) của lòng thương xót là: – (1) chữa lành các mối tương quan đã đổ vỡ, và – (2) khôi phục hoà bình và hoà hợp giữa các gia đình và các cộng đồng. Tính thực tế và khả thi của lòng thương xót như phương thế hồi phục những mối tương quan bị đổ vỡ và củng cố hoà bình hoà hợp cũng được Đức Thánh Cha phân tích và giới thiệu với những chỉ dẫn cụ thể cho đời sống dân sự lẫn sứ mạng mục vụ – loan báo Tin Mừng: đó là luyện tập và thực hành khả năng LẮNG NGHE. ĐTC nhấn mạnh rằng: “Để được như thế, điều thiết yếu là phải lắng nghe. Truyền thông nghĩa là chia sẻ, và chia sẻ đòi hỏi lắng nghe và đón nhận. Lắng nghe không chỉ đơn giản là nghe. Nghe là tiếp nhận thông tin, còn lắng nghe là truyền thông, và đòi hỏi sự gần gũi. Lắng nghe giúp chúng ta có thái độ đúng đắn, ra khỏi tình trạng thụ động của người nghe nhìn hay người tiêu thụ. Lắng nghe cũng có nghĩa là biết chia sẻ những thắc mắc và nghi ngờ, cùng đi cận kề bên nhau, để rũ bỏ mọi đòi hỏi quyền lực và dùng khả năng và ân ban của mình mà phục vụ công ích… Lắng nghe chẳng bao giờ là dễ dàng. Lắm khi giả điếc lại dễ hơn. Lắng nghe nghĩa là chú tâm, muốn hiểu biết, để lượng giá, để tôn trọng và suy nghĩ về những gì người khác nói. Lắng nghe cũng giống như một thứ tử đạo hay hy sinh, khi chúng ta cố gắng bắt chước Môsê đứng trước bụi cây đang cháy: phải bỏ dép ra khi đứng trên “đất thánh” của cuộc gặp gỡ với một người đang nói với tôi (x. Xh 3,5). Biết cách lắng nghe là một ân huệ lớn lao, đó là ơn chúng ta cần cầuxin và rồi phải nỗ lực hết sức để thực thi.”
Một phương thế khác của thời đại công nghệ thông tin cũng được vị Chủ Chăn của Hội Thánh Công Giáo giới thiệu để con tin của mỗi người có thể truyền đạt lòng thương xót của Chúa và của con người đến được với nhau: “Email, tin nhắn, mạng xã hội và trò chuyện cũng có thể là những hình thức truyền thông đầy tính nhân văn. Không phải là công nghệ xác định truyền thông có xác thực hay không, mà là trái tim con người và khả năng của con người biết sử dụng một cách khôn ngoan các phương tiện sẵn có. Các mạng xã hội có thể giúp cho những mối tương quan được dễ dàng và thúc đẩy thiện ích của xã hội, nhưng chúng cũng có thể làm gia tăng sự phân cực và chia rẽ giữa các cá nhân vàcác nhóm. Thế giới kỹ thuật số là một quảng trường, là nơi gặp gỡ mà ở đó người ta có thể yêu thương hay gây đau thương, tham gia một cuộc thảo luận bổ ích hay ném đá nhau tàn nhẫn… Internet có thể giúp chúng ta trở nên những công dân tốt hơn. Việc tham gia các mạng kỹ thuật số đòi hỏi chúng ta phải có trách nhiệm đối với người thân cận của mình – dù chúng ta không nhìn thấy họ nhưng họ vẫn có thật và có một phẩm giá phải được tôn trọng. Internet có thể được sử dụng một cách khôn ngoan để xây dựng một xã hội lành mạnh và mở ra để sẻ chia.”
Kết thúc sứ điệp, Đức Thánh Cha đã mời gọi từng cá nhân và cộng đoàn kitô hữu cần tạo sự gần gũi giữa truyền thông và lòng thương xót: “Truyền thông, dù ở đâu và bằng cách nào, cũng mở ra những chân trời rộng lớn hơn cho nhiều người. Đây là quà tặngcủa Thiên Chúa kèm theo một trách nhiệm lớn lao. Tôi muốn dùng từ “sự gần gũi” để nói về sức mạnh truyền thông này. Cuộc gặp gỡ giữa truyền thông và lòng thương xót sẽ mang lại hoa trái vì nó tạo nên được sự gần gũi để chăm sóc, an ủi, chữa lành, đồng hành và chung vui với nhau. Trong một thế giới vụn vỡ, phân mảnh và phân cực, truyền thôngvới lòng thương xót nghĩa là giúp kiến tạo sự gần gũi lành mạnh, tự do và huynh đệ giữa các con cái Thiên Chúa vàmọi người anh chị em của chúng ta trong một gia đình nhân loại duy nhất.” để nhận lãnh ơn ích của Năm Thánh Lòng Thương Xót như đã nhận khả năng và trách nhiệm truyền thông như là ân ban tuyệt diệu của Thiên Chúa cho nhân loại và cho Hội thánh Chúa.