Tĩnh Tâm Thường Niên 2018 Của Hàng Giáo Sĩ Giáo Phận Đà Nẵng
Tuần lễ thứ V mùa Chay 2018 được chọn làm tuần tĩnh tâm năm của các linh mục và phó tế tại giáo phận Đà Nẵng (từ chiều thứ Hai, 19/3 đến chiều thứ Sáu 23/3/2018). Tuần tĩnh tâm được khai mạc với đại lễ kính Thánh Cả Giuse, bổn mạng giáo hội Việt Nam và cũng là bổn mạng Đức Cha Giuse, Giám mục giáo phận cùng quý Cha, quý anh em trong giới gia trưởng và nhiều thành viên khác. Sau Thánh lễ tại nhà thờ Chính Tòa và bữa cơm chiều mừng bổn mạng, 93 linh mục (bao gồm quý Cha Dòng đang phục vụ tại giáo phận) và 10 phó tế đã di chuyển qua Trung Tâm mục vụ bắt đầu kỳ tĩnh tâm năm. Phụ trách giảng tĩnh tâm năm nay là Đức Cha Giuse Nguyễn Năng, giám mục giáo phận Phát Diệm và cũng là Phó Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam. Đề tài được chọn để chia sẻ trong tuần tĩnh tâm năm nay cũng là sứ vụ chính yếu của Hội thánh và của từng thành viên trong Hội Thánh: “Linh mục với sứ vụ Loan Báo Tin Mừng”.
Chủ đề tĩnh tâm được Đức Cha giảng phòng khai triển thành 7 đề tài trong suốt tuần tĩnh tâm:
Bài 1: Hồn Tông đồ là khởi điểm của Phúc Âm hóa
Bài 2: Chuyển đổi sang lối nhìn truyền giáo
Bài 3: Chúa Thánh Thần là tác nhân chủ yếu của sứ vụ loan báo Tin Mừng
Bài 4: Đời sống nội tâm
Bài 5: Lời loan báo
Bài 6: Thánh Thể và sứ vụ
Bài 7: Linh mục và niềm vui của Tin Mừng.
Chương trình mỗi ngày bao gồm thánh lễ ban sáng, các giờ kinh thần vụ thường nhật, các giờ suy niệm riêng và các giờ chầu Thánh Thể; có thêm 2 bài giảng (sáng và chiều) và các bữa ăn chính. Riêng kỳ tĩnh tâm năm nay, phần chia sẻ mục vụ được tổ chức riêng vào ngày cuối cùng, thứ Sáu, 23/3/2018. Sáng sớm ngày tĩnh tâm thứ hai, các tham dự viên sẽ được lấy máu và các vật phẩm cho việc khám sức khoe tổng quát và sau thánh lễ là giờ chụp hình chung lưu niệm tại tiền sảnh Trung tâm mục vụ Giáo phận. Ngoài ra, vào chiều tối thứ Năm có buổi đi Đàng Thánh giá trong khuôn viên Trung tâm mục vụ.
Vì Đức Cha giảng phòng đến muộn, nên giờ giảng khai mạc lúc 20g00 thứ Hai, 19/3 do Đức Cha Giuse, giám mục giáo phận phụ trách mở đầu cho đề tài tĩnh tâm về đời sống linh mục và sứ vụ loan báo Tin Mừng. Hồn Tông đồ là khởi điểm của Phúc Âm hóa. Với kinh nghiệm trong thời gian dài thi hành sứ vụ giám mục tại giáo phận truyền giáo Cao bằng-Lạng Sơn, Đức Cha đã chỉ ra những thách thức có thể làm cho hồn tông đồ và niềm thao thức với sứ vụ.
Ngày đầu tiên, thứ Ba, 20/3/2018 khởi đầu với thánh lễ đồng tế lúc 5 giờ 00 do Đức Cha Giuse Nguyễn Năng chủ sự. Sau điểm tâm, giờ giảng đầu tiên được bắt đầu vào lúc 8 giờ 30 với đề tài “Chuyển đổi sang lối nhìn truyền giáo”. Trước hết, Ngài nhấn mạnh “hồn tông đồ” như là yếu tố cốt lõi để linh mục thực thi hoàn hảo sứ vụ loan báo Tin Mừng (truyền giáo). Tuy vậy, đòi hỏi một cái nhìn thực tế và đúng đắn hơn về sứ vụ loan báo Tin mừng trong thời hiện đại cũng cần phải biết tích cực chuyển đổi sang lối nhìn truyền giáo. Đây là hành trình chuyển đổi mang tính hệ thống về não trạng, chương trình, viễn tưởng và phương pháp từ mục vụ bảo tồn sang truyền giáo ngoại biên. Kiểu nói “đi ra” của ĐGH Phanxico nhấn mạnh đến việc chuyển đổi này: “Tôi mong muốn Giáo hội ‘đi ra’”. Đức Cha giảng phòng đã có những phát biểu mạnh mẽ để đốc thúc việc chuyển đổi lối nhìn này, như: “Linh mục không phải chỉ để chăm sóc giáo xứ. Linh mục không phải chỉ để xây dựng, dạy giáo lý. Linh mục hiện hữu để loan báo Tin mừng.” Sự hiện hữu loan báo này thể hiện trong chức vụ và nhiệm vụ của linh mục qua các cử hành phụng vụ, rao giảng Tin mừng, các việc bác ái.
Bài giảng tiếp theo trong ngày (bài 3) với chủ đề “Chúa Thánh Thần là tác nhân chủ yếu của sứ vụ Loan báo Tin mừng.” Đức Cha giảng phòng khởi đi từ việc liệt kê những thách đố, khó khăn của từng thời đại (không đủ điều kiện thời gian, tài chánh; những lý do liên quan đến hoàn cảnh cộng đồng, văn hóa, tự do…; đánh mất nhiệt tình trong chính giáo hội và nơi tâm hồn của tín hữu; đặc biệt là những thách đố mang tính thời đại như gương xấu trong đời sống của những thành viên giáo hội, tính thế tục, háo danh, vụ hình thức…) đang chi phối hoặc được đưa ra làm lý do giới hạn hồn tông đồ và sứ vụ loan báo Tin mừng. Tuy nhiên, cho dù những khó khăn thử thách có ảnh hưởng đến công cuộc loan báo Tin mừng thì vẫn phải luôn xác tín rằng: Chúa Thánh Thần là tác nhân chủ yếu của sứ vụ Loan báo Tin mừng. Vì chính Chúa Thánh Thần tác động trong nội tâm của từng người vào đúng thời điểm thích hợp, nên cần phải (1) tập lắng nghe tiếng nói và sống theo sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần như chính Chúa Giêsu đã nêu gương trong suốt cuộc đời trần thế của Người làm nên đời sống thiêng liêng của linh mục; (2) chấp nhận một hành trình thanh luyện, vượt qua những trở ngại trên đường khiêm tốn hoán cải để Chúa Thánh Thần uốn nắn hầu khỏi bị Thần khí xấu (tội lỗi) chế ngự tâm trí làm cản trở công cuộc loan báo Tin mừng.
Ngày thứ hai, thứ Tư, 20/3/2018 của kỳ tĩnh tâm được tiếp tục với bài giảng thứ 4 với chủ đề “Hành trình nội tâm”. Khởi đầu với câu chuyện “phân công” trong cộng đoàn Hội thánh sơ khai và lời xác quyết của các Tông đồ: “Còn chúng tôi, chúng tôi sẽ chuyên cần cầu nguyện và phục vụ Lời Thiên Chúa” (Cv 6, 1-4.7), Đức Cha Giuse đã dẫn các tham dự viên qua dòng lịch sử truyền giáo của Hội thánh Công giáo để đúc kết những bài học lịch sử với những thành bại đã có trong lịch sử truyền giáo. Bài học đã được ghi nhận từ Tin mừng thánh Maccô (4,26-29): lý do thành công chủ yếu không đến từ bên ngoài, mà từ bên trong như lời ĐTC Gioan Phaolo II: “Hãy loan báo Tin mừng khởi đi từ chính kinh nghiệm sâu xa của mình về Thiên Chúa.” Đức Cha giảng phòng giới thiệu với các tham dự viên linh đạo hồi tưởng cho cuộc hành trình nội tâm của người tông đồ thực thi sứ vụ loan báo Tin mừng. Linh đạo này bao gồm 5 bước cần thiết: (1) Ở lại với Chúa; (2) kinh nguyện hồi tưởng; (3) thống nhất đời sống; (4) ở lại trong Lời Chúa; và (5) Say mê Chúa. Các tham dự viên cũng được nhắc lại lời của ĐTC Phanxico với các Giám mục Việt Nam trong kỳ Ad limina vừa qua, khi được hỏi về cách thức để “mang mùi chiên” (theo kiểu nói của chính ĐTC Phanxicô). Câu trả lời rất đáng suy nghĩ: để có thể “mang mùi chiên” thì phải “mang mùi Chúa” trước đã! Linh đạo “hồi tưởng” giúp các linh mục thực thi sứ vụ loan báo Tin mừng với một tâm thế “say mê Chúa” như là đích điểm của cuộc hành trình nội tâm.
Bài giảng buổi chiều sau giờ Kinh Sách cũng là bài giảng thứ 5 với chủ đề “Lời Loan báo” được chia sẻ với 2 xác tín cần thiết: chỉ có Tin mừng Chúa Giê-su mới có thể cứu vớt thế giới, và chỉ có Danh Chúa mới thực sự vĩnh cửu để làm phương châm cho sứ vụ rao giảng. Từ đó có thể đạt tới điều kiện tiên quyết để nói được những điều cần nói là “Danh Chúa” với niềm hứng khởi tiếp tục xác tín và rao giảng mọi nơi, mọi lúc và trong mọi hoàn cảnh. Điều kiện cần thiết khác nữa là phải biết tập trung vào Chúa Giêsu và diễn đạt cho được nét hấp dẫn của Lời Thiên Chúa và Danh Chúa. Các linh mục tham dự tĩnh tâm cũng được giới thiệu cách thức hữu hiệu để loan báo Tin Mừng: (a) biết giản lược cách trình bày các mầu nhiệm (để có thể cảm nhận bằng con tim); (b) Cũng nên xử dụng những hình ảnh và các hình thức minh họa khác để trình bày Lời hằng sống; và (c) biết chuẩn bị kỹ lưỡng bài giảng bằng những kỹ năng (chuyên chăm học hỏi và nắm bắt sứ điệp lời Chúa; biết lắng nghe Chúa và lắng nghe dân; biết xử dụng ngôn ngữ đơn sơ, dễ hiểu; và dẫn đến những định hướng tích cực nghĩa là biết vươn tới những lý tưởng cao hơn. Một châm ngôn cần thiết cho người loan báo Tin mừng chính là biết đốt cháy con tim người nghe “Lời loan báo” để rồi chính họ có thể tự tin và hứng khởi chia sẻ cho người khác.
Ngày thứ ba, thứ Năm, 22/3/2018 cùng là ngày cuối cùng của cuộc tĩnh tâm xem chừng như hối hã hơn với các tham dự viên tuần tĩnh tâm khi cơ hội cầu nguyện chung (các giờ kinh, lần chuỗi, giờ chầu Thánh Thể…) và những suy tư học hỏi đã gần kết thúc. Bởi thế, 2 bài giảng của ngày hôm nay cũng nhắm đến việc trang bị cho các tham dự viên nội lực cần thiết để duy trì và phát huy hồn tông đồ cho sứ vụ loan báo Tin Mừng.
Bài giảng thứ 6 với chủ đề “Thánh Thể và Sứ vụ” thúc đẩy những “thừa sai” Tin Mừng khả năng củng cố đời sống thiêng liêng với ý thức rằng Bí tích Thánh Thể ban sinh lực để chúng ta có thể mạnh mẽ “đi ra” đến với anh chị em đang cần được nghe lời rao giảng và cảm nhận chứng tá Tin mừng. Trích dẫn lời Chúa Giêsu khi thiết lập bí tích Thánh Thể “Máu giao ước mới và vĩnh cửu sẽ đổ ra cho các con và NHIỀU NGƯỜI được tha tội”, Đức Cha Giuse đã minh xác rằng bí tích Thánh Thể được thiết lập để định hướng cho sứ vụ loan báo Tin Mừng và cũng chính là nguồn mạch của sứ vụ loan báo Tin Mừng. Bí tích Thánh Thể hướng tới mọi người như là hoa trái của công trình cứu độ, tái hiện và phổ quát mầu nhiệm Phục sinh. Bí tích Thánh thể còn là mô hình cho mọi sứ vụ truyền giáo nhờ khả năng kiến tạo sự hiệp nhất liên đới, xã hội công bằng huynh đệ hơn trong cuộc sống thường nhật của nhân loại. Khi lãnh nhận và kết hợp với bí tích Thánh Thể, linh mục được hỗ trợ để có thể dấn thân trọn vẹn hơn và hóa giải các vấn nạn của đời sống cộng đồng xã hội. Lời Chúa Giêsu thiết lập bí tích Thánh Thể không chỉ là công thức mà còn là lời cam kết dấn thân của linh mục cử hành bí tích để có thể tạo lập lối sống đồng nhất và mang đậm chất “văn hóa” Thánh Thể. Do đó, linh mục cần thực thi sứ vụ theo mô hình Thánh Thể chính là tinh thần hiệp thông, phục vụ (như tôi tớ), khổ chế và khó nghèo.
Bài giảng cuối cùng (bài thứ 7) trong kỳ tĩnh tâm hướng tới một nỗ lực, ước vọng sống hoàn thiện: “Linh mục và niềm vui của Tin Mừng”. Đức Cha Giuse tiếp tục trích dẫn lời ĐTC Phanxicô với các đức Giám mục Việt Nam trong kỳ Ad limina vừa qua, khi được đề nghị cho lời dạy bảo cuối. ĐTC Phanxicô đã đơn giản cầu “Chúc anh em luôn có được niềm vui trong sứ vụ. Không thể hình dung được một vị Giám mục mà không vui tươi!” Chủ đề niềm vui của Tin Mừng trong đời sống linh mục được khai triển cách tiệm tiến theo 3 nhịp: (a) những đau khổ và thử thách trong đời tông đồ; (b) niềm vui của Tin Mừng (khi đối chiếu với nỗ lực của thế giới nhân loại ngày nay tạo ra nhiều phương thế hưởng thụ nhưng vẫn không thể tạo ra được niềm vui đích thực và lâu bền); (c) cần có những điều kiện để kiến tạo, thụ hưởng và kéo dài tình yêu để có thể sống đời linh mục hạnh phúc (khi sống trong tình yêu của Thiên Chúa, của tha nhân và sẵn sàng hiến thân vì tình yêu; và hạnh phúc khi sống trong hi vọng).
Ba ngày tĩnh tâm được kết thúc với giờ chầu Thánh Thể tạ ơn tại Nhà nguyện vào buổi chiều và đàng Thánh giá cầu cho Linh mục trong khuôn viên Trung Tâm Mục vụ vào ban tối thứ Năm. Ngày thứ Sáu, 23/3/2018 được dành riêng cho việc chia sẻ mục vụ với phần trình bày của các ban mục vụ Bác ái xã hội – Caritas và ban mục vụ Giáo lý Đức Tin. Trước giờ kinh trưa, Đức Giám mục Giáo phận có cuộc gặp gỡ chia sẻ, thông báo và hướng dẫn một số hoạt động tông đồ mục vụ trong toàn giáo phận.
Tạ ơn Thiên Chúa đã cho anh em linh mục và phó tế giáo phận Đà Nẵng có được thời gian và cơ hội quý báu mỗi năm để tĩnh dưỡng tâm hồn, thêm nguồn sinh lực thiêng liêng để nuôi dưỡng và hồi phục “hồn tông đồ” và cảm thức dấn thân trọn vẹn cho sứ vụ đã lãnh nhận!
Tạ ơn vì lòng ưu ái quan tâm và sự đồng hành của Đức Cha Giuse, Giám mục giáo phận trong suốt cuộc Tĩnh Tâm của anh em linh mục, phó tế giáo phận!
Tạ ơn Đức Cha Giuse, giám mục Giáo phận Phát Diệm đã nhiệt tâm và tận tình chia sẻ bằng những suy tư, hướng dẫn về đời sống linh mục và sứ vụ loan báo Tin mừng trong kỳ tĩnh tâm thường niên 2018 này của linh mục đoàn giáo phận Đà Nẵng!
Tạ ơn và xin Chúa chúc lành cho sự giúp đỡ thiết thực của mọi thành phần dân Chúa trong giáo phận Đà Nẵng thân thương đã cầu nguyện và thiết thực nâng đỡ bằng nhiều cách cho các linh mục giáo phận, đặc biệt trong kỳ Tĩnh Tâm này!
Xin tạ ơn Chúa và tri ân nhau!
Ban MVTT/GP
